DR ANNA DROŻDŻOWICZ (Aarhus University) 

wygłosi odczyt pt.:

Intuicje językowe dotyczące znaczenia i ich rola w filozofii języka i pragmatyce

Abstrakt: Kompetentni użytkownicy języka nie tylko rozumieją znaczenia słów i wypowiedzeń danego języka, ale też często mają poglądy i przekonania dotyczące takich znaczeń. Tego typu przekonania przyjmują postać sądów, które teoretycy nazywają intuicyjnymi. Sądy intuicyjne dotyczące znaczenia słów, wyrażeń  i zdań użytych w kontekście są powszechnie używane w filozofii języka i pragmatyce (e.g. Neale 2004; Recanati 2004). W ostatnich latach praktyka ta poddana została gruntownej krytyce (e.g. Machery et al. 2004, 2017; Devitt 2012, 2013).  
Czy praktykę odwoływania się do sądów intuicyjnych dotyczących znaczenia można uzasadnić? A jeśli tak, to w jaki sposób? W swoim wystąpieniu przedstawię dwie strategie które dostarczają dwóch różnych odpowiedzi na te pytania. W myśl pierwszej strategii (strategia oparta na doświadczeniu), użytkownicy języka dokonują sądów intuicyjnych w oparciu o świadome doświadczenia rozumienia wypowiedzeń, które są w swojej naturze podobne do doświadczeń percepcyjnych, takich jak na przykład doświadczenia wizualne. W epistemologii języka, niektórzy argumentują, że tego typu doświadczenia rozumienia dostarczają uzasadnienia dla korespondujących z nimi przekonań i sądów językowych, w sposób analogiczny, w jaki doświadczenia percepcyjne dostarczają zdaniem niektórych uzasadnienia dla korespondujących z nimi przekonań i sądów percepcyjnych (e.g. Fricker 2003; Brogaard 2016). W myśl drugiej strategii (strategia reliabailistyczna), uzasadnienie użycia sądów intuicyjnych dotyczących znaczenia wypowiedzeń wywodzi się z rzetelności (reliability) procesów psychologicznych które są odpowiedzialne za rozumienie wyrażeń i dokonywanie odpowiadających im sądów intuicyjnych. Pokrótce przedstawię dwie wersje drugiej strategii (Drożdżowicz 2018; Cohnitz & Haukioja 2015). 
Która z powyższych strategii lepiej odpowiada na wyjściowe pytanie o uzasadnienie użycia sądów intuicyjnych na temat znaczenia? Będę argumentować za tym, że strategia reliabilistyczna zdecydowanie lepiej radzi sobie z tym zadaniem. Na poparcie swojej tezy zaproponuję następujące trzy parametry wedle których porównać można obie strategie: adekwatność opisu praktyki, odpowiedź na krytycyzmy kierowane pod jej adresem oraz oszczędność wymaganych założeń epistemologicznych. Następnie, postaram sie pokazać, że we wszystkich trzech przypadkach strategia reliabilistyczna wypada lepiej niż strategia oparta na doświadczeniu, dostarczając tym samym lepszego uzasadnienia dla praktyki użycia tego typu sądów intuicyjnych.

plakat